یکی از عارضه‌هایی که اغلب نوزادان به آن دچار می‌شود کجی گردن است. کجی گردن نوزاد (تورتیکولی) حتماً باید به‌موقع درمان شود. عدم معالجه به مرور زمان در کودکان عوارض جبران‌ناپذیری چون کنترل کم بر سر، تأخیر در نشستن یا عدم تعادل به جا می‌گذارد. اما با تشخیص به هنگام و با استفاده از حرکات اصلاحی و سایر راهکارها کجی گردن نوزاد درمان می‌شود.
از آنجاکه نوزاد در 6 الی 8 هفته اول زندگی بر روی بدن خود هیچ کنترلی ندارد، کجی گردن برای والدین نگران‌کننده نیست. اما زمانی که کودک کنترل بیشتری بر سر و گردن خود پیدا کند کجی گردن نوزاد نمایان می‌شود. شاید برای بسیاری از والدین سؤال باشد که چگونه کجی گردن نوزاد خود را تشخیص دهیم؟ اگر شما مشاهده کردید که سر نوزاد به یک طرف (راست یا چپ) خم شده و چانه به سمت شانه مخالف تغییر جهت داده نوزاد شما به کجی گردن مبتلا است.
تورتیکولی عارضه خطرناکی نیست و در طول شش ماه اول زندگی کودک از میان می‌رود. در صورتی این عارضه برای کودکان دردسرساز است که نشانه‌های شدیدتری چون تعویق در راه‌رفتن، چهار دست‌وپا راه‌رفتن، مشکل بلع، غلت خوردن به یک طرف و دسترسی کمتر به قسمت دیگر گردن دیده شود.
نشانه‌های کجی گردن نوزاد
درصورتی‌که شما نگران کجی گردن نوزاد خود هستید، با توجه کردن به علایم ذیل آن را تشخیص دهید. در درمان کجی گردن کودک دو نکته را مدنظر داشته باشید. اول از همه تشخیص سریع تورتیکولی و سپس داشتن یک برنامه مشخص درمانی مانند فیزیوتراپی یا حرکات اصلاحی است. مهم‌ترین نشانه‌های کجی گردن در کودکان عبارت‌اند از:
- سر نوزاد به یک سمت خم شده و چانه به‌سوی شانه مخالف قرار می‌گیرد.
- در اغلب نوزادان کجی گردن به سمت راست است.
- سر کودک به‌سختی به بالا یا پایین بچرخد.
- یک توده نرم در گردن کودک احساس می‌شود. البته نگران‌کننده نیست و تا 6 ماهگی از میان می‌رود.
- به علت کجی گردن، نوزادان نمی‌توانند با چشمان خود شما را تعقیب کنند چون باید سرخود را بچرخانند.
- در هنگام شیر خوردن کودک مشکل پیدا می‌کند.
- کودک نمی‌تواند به‌سوی شما برگردد و برای انجام این کار تلاش زیادی می‌کند.
کجی گردن نوزاد به شکل ارثی و اکتسابی است. یعنی برخی نوزادان با کجی گردن به دنیا می‌آیند و این یک مسئله ژنتیکی بوده و متداول‌ترین نوع کجی گردن است. اما برخی بعد از تولد به این عارضه دچار می‌شوند که ممکن است مشکلات بیشتری بر نوزادان متحمل کند. به این نوع، کجی گردن اکتسابی می‌گویند و حتماً باید درمان شود.
حرکات اصلاحی برای کجی گردن نوزادان
برای درمان کجی گردن نوزاد روش‌های درمانی متعددی می‌توان به کار برد. البته به‌شدت و میزان این عارضه بستگی دارد. درصورتی‌که این مشکل در نوزادان شما شدید نباشد، از راهکارهای خانگی برای بهبودی تورتیکولی استفاده کنید. یکی از شیوه‌های درمانی که شما می‌توانید در خانه به کار ببرید حرکات اصلاحی است.
با انجام چند حرکت کششی به نوزادان خود کمک کنید تا هر چه زودتر درمان شوند. حدود 75 درصد تورتیکولی در نوزادان به سمت راست است؛ بنابراین بیشتر حرکات کششی و اصلاحی برای قسمت راست گردن توسط پزشکان پیشنهاد می‌شود. اما شما در صورت مشاهده گردن کج به سمت چپ حرکات را برای آن قسمت تغییر دهید. انجام این حرکات اصلاحی باعث سفت شدن گردن کودک می‌شود که شامل موارد ذیل است:
استفاده از ورزش‌های کششی:
معمولاً در این حرکات اصلاحی نحوه صحیح بغل کردن و جابه‌جایی مناسب کودک در زمان بازی در درمان کجی گردن کمک می‌کند. برای انجام این حرکت بهترین جا کف اتاق است. روی فرش کودک را به پشت بخوابانید و به همان شکلی که خوابیده و زانوهایش را جمع کرده بغل کنید.
متمایل کردن کودکان به طرفین
برای درمان کجی گردن نوزاد بهتر است دست راست خود را روی سمت راست کودک قرار دهید و سپس با دست چپ کتف کودک را پایین نگه داشته و سر کودک را به سمت چپ کتف متمایل کنید. این حرکت را به مدت سی ثانیه دو تا چهار بار هر روز انجام دهید.
چرخش سر برای اصلاح کجی گردن به سمت راست
دست چپ خود را روی کتف کودک قرار دهید. سپس دست راست خود را روی سر کودک به حالت کاسه قرار داده و او را به‌آرامی سمت چپ بچرخانید. سی ثانیه در این حالت نگه داشته و این کار را چهار بار در روز تکرار کنید. حتی می‌توانید به‌آرامی بینی کودک را به سمت چپ حرکت دهید.
جابه‌جا کردن کودک در هنگام بازی
کودکتان را به حالت پهلو بخوابانید؛ به‌طوری‌که در این حالت بازی کند. با استفاده از توپ یا اسباب‌بازی به او انگیزه دهید در این حالت باقی بماند. این روش چون به جاذبه زمین مربوط است؛ بخشی از عضلات گردن کودک کشش پیدا می‌کند. این روش در هماهنگی چشم‌ها و دست‌های فرزندتان مناسب است.
خواباندن کودک بر روی شکم
این کار برای درمان کجی گردن نوزاد مناسب است. زیرا کودک در این حالت بر حرکات سرخود کنترل پیدا می‌کند. در این وضعیت اسباب برای کودک فراهم کنید و در قسمت چپ قرار دهید؛ طوری که صورتش را به همان سمت بچرخاند.
بغل کردن نوزاد
نوزادتان را در آغوش بگیرید؛ طوری که صورتش به سمت جلو و در حالت پهلو خوابیده باشد و سمت راست بدنش روی بازوان شما قرار بگیرد. این حالت کمک می‌کند تا گرفتگی گردن کودک بر طرف شود.
انجام حرکات اصلاحی برای درمان کجی گردن نوزاد یکی از راهکارهایی است که والدین می‌توانند آن را انجام دهند. کجی گردن کودک معمولاً تا شش ماهگی رفع می‌شود. اما در صورت مشاهده تداوم کجی گردن طوری که کودک نتواند سرخود را در حالت تعادل نگه دارد، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید. عارضه تورتیکولی در نوزادان به دو شکل ارثی و اکتسابی است. در حالت اکتسابی کجی گردن کودکان عوارض منفی بیشتری دارد؛ بنابراین مراجعه به پزشک و تشخیص سریع و استفاده از یک راهکار درمانی مؤثر بسیار کارآمد خواهد بود.
سؤالات متداول
مهم‌ترین حرکات اصلاحی برای درمان کجی گردن نوزادان نام ببرید.
بغل کردن نوزاد به حالت پهلو، چرخاندن سر برای اصلاح کجی گردن سمت راست، خواباندن کودک به شکم، خم کردن کودکان به طرفین
برای درمان تورتیکولی چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
معمولاً تا شش ماهگی کجی گردن برطرف می‌شود. زمانی که کودک سعی می‌کند تعادل سر و گردن خود را حفظ کند، کجی گردن نمود پیدا می‌کند. در صورت تداوم این عارضه به پزشک مراجعه کنید.
