در طول دوران بارداری، اکسیژن و مواد غذایی مورد نیاز برای رشد و نمو نوزادان به واسطه بند ناف انجام می‌گیرد که ساختار خاصی دارد. در قسمت‌های بعدی به بررسی ساختار آن خواهیم پرداخت. این بند ناف در واقع از یک طرف به ناف نوزاد و از طرفی دیگر، به جفتی که در داخل رحم مادر قرار دارد، متصل است. جفت نیز منبع تامین تمامی مواد لازم و ضروری برای نوزاد است.
پس از تولد نوزاد، ارتباط جفت با بند ناف را قطع می‌کنند تا ادامه تغذیه نوزاد، از طریق دهانش صورت گیرد. در ادامه این مقاله به معرفی کامل ساختار بند ناف، زمان افتادن بند ناف و مراقبت های لازم پس از افتادن آن پرداخته‌ایم تا مادران با آگاهی کامل و خیالی آسوده نوزاد خود را بزرگ کنند.
همه چیز درمورد بند ناف
برای اینکه به اهمیت وجود بند ناف در تشکیل و رشد نوزاد پی ببریم؛ در ابتدا لازم است با ساختار آن به‌طور کامل آشنا شویم. زمانی که رشد و شکل گیری نوزاد در رحم مادر آغاز می‌شود نیاز او به اکسیژن و مواد غذایی نیز بیشتر می‌شود که این نیاز او از طریق سیستم جفتی تامین می‌شود.
سیستم جفتی شامل جفت و بند ناف است که از طریق آن‌ها بین خون مادر و خون نوزاد ارتباط برقرار می‌شود. مواد غذایی لازم از خون مادر و توسط بند ناف به نوزاد می‌رسد. همچنین مواد زائد و کربن دی اکسیدی که نوزاد تولید می‌کند؛ از طریق بند ناف به خون مادر وارد می‌شود. این طناب، دو سرخرگ و یک سیاهرگ دارد که کار تبادل خون را انجام می‌دهد.
از لحاظ اندازه نیز طول آن در حدود ۵۰ تا ۶۰ سانتی‌متر و قطری در حدود ۱ تا ۲ سانتی‌متر دارد. بلافاصله پس از تولد نوزاد، دو عدد گیره مخصوص توسط پزشک به بند ناف وصل می‌شود که معمولا در ۳ تا ۴ سانتی‌متری از ناف نوزاد است سپس از پشت گیره‌ها بند ناف را قیچی می‌زنند که در این صورت ارتباط نوزاد با جفت به طور کامل قطع می‌شود. خون موجود در بند ناف حاوی سلول‌های بنیادی است؛ که برای درمان بسیاری از بیماری‌های خطرناک مورد استفاده قرار می‌گیرد. والدین می‌توانند در قبال پرداخت هزینه، این خون را در مراکز مربوطه نگهداری کنند.
زمان افتادن بند ناف
بعد از اینکه بندناف از جفت جدا شد، معمولا به مدت سه روز مرطوب باقی می‌ماند و سپس کم کم شروع به خشک شدن می‌کند. زمان افتادن بند ناف در نوزادان متفاوت است اما معمولا بین یک تا سه هفته زمان می‌برد. برای افتادن بند ناف نوزادتان عجله نکنید و اجازه دهید روال طبیعی خودش را طی کند. اما اگر بیشتر از این مدت طول کشید؛ بهتر است با پزشک مشورت نمایید تا دلیل آن بررسی شود. پس از جدا شدن بند ناف ممکن است زخم‌های کوچکی در آن محل مشاهده نمایید که بعد از گذشت چند روز بهبود خواهد یافت و جای نگرانی ندارد.
روشهای صحیح و اصولی مراقبت از بند ناف
نحوه مراقبت صحیح از بند ناف نوزاد، امری بسیار مهم و ضروری است که تمامی والدین باید با دقت آن را انجام دهند. چرا که در صورت عدم توجه و سهل انگاری ممکن است خطراتی مانند عفونت و خونریزی در محل بندناف نوزاد را به همراه داشته باشد. در این صورت علاوه بر اذیت شدن نوزاد و والدین، ممکن است باعث به وجود آمدن عوارض جبران ناپذیری نیز شود. پس به نکات زیر با دقت توجه کنید.
- محل بند ناف همیشه باید خشک و تمیز باشد در غیر این صورت احتمال عفونت در آن محل وجود دارد.
- برای تمیز کردن بند ناف لازم نیست از مواد شوینده و ضدعفونی کننده استفاده کنید بر اساس تحقیقات انجام شده، استفاده از مواد ضدعفونی کننده مدت زمان افتادن بند ناف را طولانی‌تر می‌کند. همچنین استفاده بیش از حد از ضدعفونی کننده‌هایی مانند الکل ممکن است مسمومیت نوزاد را به همراه داشته باشد.
- هنگام پوشک کردن بچه قسمت ناف آن را زیر پوشک قرار ندهید. زیرا در این صورت بند ناف مرطوب باقی می‌ماند و روند خشک شدن آن با تاخیر مواجه می‌شود. همچنین آلودگی‌های موجود در پوشک ممکن است احتمال عفونت در آن محل را افزایش دهد.
- تا قبل از افتادن بند ناف بهتر است برای شست و شو و تمیز کردن نوزاد از اسفنج های نرم و مرطوب استفاده کنید و بدن او را به‌طور کامل داخل آب قرار ندهید. همچنین بهتر است تا قبل از افتادن بند ناف، از پوشاندن لباس‌های تنگ به نوزاد خودداری کنید.
سخن پایانی
رشد و نمو نوزادان تا زمانی که در شکم مادران خود هستند از طریق بند ناف تامین می‌شود. مواد غذایی مورد نیاز نوزادان از طریق خون مادر و توسط همین بندناف به آن‌ها می‌رسد. با این حال احتمال این وجود دارد که مادر و نوزاد گروه‌های خونی متفاوتی داشته باشند که این مورد بسیار شگفت انگیز است. پس از تولد نوزاد، زمان آن می رسد که از بند ناف خود جدا شود.
اگر به‌درستی از بند ناف نگهداری شود؛ برای افتادن آن حدود یک تا سه هفته زمان نیاز است در غیر این صورت بهتر است با پزشک مشورت شود تا دلیل به تاخیر افتادن آن مشخص شود. در قسمت پایانی در مورد روش های مراقبت از بند ناف سخن گفتیم که این مورد بسیار حائز اهمیت بود زیرا اگر به‌درستی مراقبت نشود احتمال وجود عفونت را به‌همراه داشت.
