اهمیت تشخیص علائم رشد نوزاد در سلامتی

از زمان تولد کودک تا یک ماهگی، دوران نوزادی گفته می‌شود. سلامت و رشد نوزاد در این دوره نشان می‌دهد که کودک در دوران جنینی تمام مراحل رشد را به‌خوبی طی کرده است. دلیل اهمیت سلامتی نوزاد این است که نوزاد در یک ماه اولیه زندگی، خود را از نظر جسمی و روحی با محیط خارج از رحم تطبیق می‌دهد. مادران معمولاً در دوران بارداری، نگران سلامتی جنین درون شکم خود هستند. آیا کودک ضربان قلب دارد؟ آیا تکان می‌خورد؟ آیا به عوامل بیرونی عکس‌العمل نشان می‌دهد؟ درصورتی‌که یکی از این موارد شک برانگیز باشد از جنین خود نگران می‌شوند.

پیشرفت‌های پزشکی و مهندسی پزشکی با فراهم‌کردن امکانات تشخیص بیماری‌ها و اختلالات در دوران جنینی تا حدود زیادی از به‌دنیاآمدن نوزادان با مشکلات ذهنی و جسمی جلوگیری کرده است. با وجود این هنوز هم والدین نگران سلامت و رشد نوزاد هستند و دوست دارند بعد از به‌دنیاآمدن کودک خود بر سلامتی نوزادشان نظارت داشته باشند. در این مقاله سعی شده است به مراحل رشد کودک و نوزاد اشاره کنیم و اطلاعاتی از چگونگی شناخت از سلامتی نوزاد را در اختیار والدین قرار دهیم.

ویژگی‌های یک نوزاد سالم

چنانچه گفتیم نوزادی به یک ماه اول زمان به‌دنیا آمدن اطلاق می‌شود. هرچند در باور بسیاری از مردم دوران نوزادی بسیار طولانی تر است. نوزادانی که به دنیا می‌آیند دارای چند ویژگی عمومی هستند که نشان از سلامت آنها است و شما با دیدن این ویژگی‌ها از سلامت نوزاد خود اطمینان حاصل می‌کنید. یکی از این ویژگی‌ها شامل سلامت جسمی است که در بدو تولد دیده می‌شود و نشان‌دهنده طی مراحل رشد نوزاد است.

• از مهم‌ترین نشانه‌های جسمی که نشان می‌دهد نوزاد سالم است به موارد ذیل می‌توان اشاره کرد:
• وزن نوزاد: میانگین وزن نوزادی که به دنیا بیاید معمولاً بین ۴ تا ۳ کیلوگرم است. شما می‌توانید سلامت نوزاد را با این وزن بررسی کنید.
• قد نوزاد: قد نوزاد باید ۵۰ سانتی‌متر باشد. تقریباً قد ۹۵ درصد نوزادان بین ۵۵ تا ۴۵ سانتی‌متر است.
• دور سر نوزاد: دور سر نوزاد حدود ۳۵ سانتی‌متر باید باشد. البته ممکن است در هرکدام از این ویژگی‌ها کم و بیشی وجود داشته باشد که جای نگرانی نیست.
• سینه نوزاد: دور سینه نوزاد معمولا ۲ سانتی‌متر کمتر از دور سر است.
• پوست و موی نوزاد: یکی دیگر از مواردی که سلامت نوزاد را نشان می‌دهد رنگ پوست نوزاد است که در ساعت اولیه قرمز بوده و کم‌کم به رنگ صورتی درمی‌آید.
• دستگاه تناسلی نوزاد: یکی دیگر از مواردی است که می‌توان به‌ سلامت نوزاد پی بود. با یک معاینه پزشکی ساده میتوان در بدو تولد به سالم بودن آن پی برد.
• سیستم عصبی عضلانی: نوزادی که به دنیا می‌آید نسبت به پیرامون خود شروع به نشان دادنعکس‌العمل می‌کند. مکیدن شیر و گرفتن پستان مادر، دست‌وپا زدن، خمیازه کشیدن، علامت سلامت عضلانی نوزاد است.

تمامی این ویژگی‌های جسمی در هنگام تولد با معاینات پزشکی بررسی می‌شود و اطلاعات تولد نوزاد در اختیار والدین قرار می‌گیرد.

ویژگی‌های عمومی سلامت نوزاد و مراحل رشد نوزاد

بعد از به دنیا آمدن نوزاد، همه چشم ها روی او و عکس العمل هایش متمرکز است تا والدین و اطرافیان از سلامت دلبندشان اطمینان حاصل کنند. تمامی نوزادان بعد از به دنیا آمدن عکس العمل هایی از خود نشان میدهند که نشان از سالم بودن آنها دارد. برخی از این علائم عبارت اند از:

• شیر خوردن: از زمانی که نوزاد به دنیا می‌آیند شروع به خوردن شیر مادر می‌کند. دریافت شیر مادر ساده‌ترین علامت سلامت نوزاد است.
• توجه به پیرامون: دقت‌کردن نوزاد به محیط پیرامونش در طول روز و رصد کردن اطراف، علامت سلامت روانی نوزاد است.
• عوض‌کردن پوشاک نوزاد به‌دفعات زیاد: درصورتی‌که پوشاک نوزاد را در طی روز بیش از هشت بار عوض کنید، نشان می‌دهد کودک خوب شیر خورده و وزنش در حال زیادشدن است. همچنین از سالم بودن دستگاه گوارش نوزاد خبر می‌دهد.
• توجه به صدای مادر: نوزادان صدای مادر خود را می‌شناسند و در رحم مادر با صدای او انس گرفته‌اند. نوزاد بلافاصله بعد از به‌دنیاآمدن شروع به گریه می‌کنند. زمانی که صدای مادر را بشنوند آرام می‌شوند. این علامت سلامت نوزاد را نشان می‌دهد.
• بازتاب‌های نوزاد سالم: نوزادان بعد از به‌دنیاآمدن نسبت به عوامل بیرونی محیط خود واکنش‌های غیرارادی نشان می‌دهند. این بازتاب‌ها علامت سلامت نوزاد است.
• بازتاب مردمک چشم نوزاد: عکس‌العمل به نور و تنگ و گشاد شدن کودک نشان از نوزاد سالم است.
  

علاوه بر این بعضی از نشانه‌ها وجود دارد که بدون مشکل بودن رشد نوزاد شما را نشان می‌دهد و بیان‌کننده این موضوع است که نوزاد شما مراحل رشد را به‌خوبی طی می‌کند. اما اگر این علامت را مشاهده نکردید زنگ خطر برای شما روشن می‌شود. این زنگ خطر در واقع به شما کمک می‌کند تا در همان مراحل اولیه رشد از بروز اتفاقات بد پیشگیری کنید.

زنگ خطر عدم مشاهده علایم رشد نوزاد

از ویژگی‌های دیگر که به‌عنوان علایم سلامت نوزاد بوده و مراحل رشدی او را به‌خوبی نشان می‌دهد در ذیل اشاره شده است. درصورتی‌که شما یکی از این نشانه‌ها مشاهده نکردید زنگ خطر برای یک اختلال است.

• جستجوی رنگ‌ها: تشخیص رنگ معمولاً برای نوزاد سخت است. نوزادی که از بینایی خوبی برخوردار باشد رنگ‌ها را از یکدیگر تشخیص می‌دهد. اما اگر در تشخیص رنگ‌ها با مشکل مواجه شود یعنی فرایند رشد مغزی به‌خوبی طی نمی‌شود و این یک علامت هشدار است.

• تشخیص صدا: یکی از مراحل رشد نوزاد توجه به صدا است. گاهی نوزادان وقتی صدایی را می‌شنوند آرام‌گرفته و به آن توجه می‌کنند. این عمل نشان می‌دهد که شنوایی نوزاد درحال‌رشد است و مغزش نسبت به تشخیص صداها عکس‌العمل نشان می‌دهد. درصورتی‌که نسبت به تصاویر و صداهای اطراف خود واکنش نشان ندهد به معنی مشکل در مراحل رشدی بینایی و شنوایی است.

• ارتباط با دیگران با تماس چشمی، لبخند زدن: اگر بعد از یک ماهگی را نیز نوزادی تلقی کنیم یکی از مواردی که سلامت نوزاد را مشخص می‌کند تماس چشمی کودک با والدین و دیگران است. کودک با لبخند زدن و ارتباط چهره‌به‌چهره با اطرافیان خود نسبت به آنها واکنش نشان می‌دهد. این واکنش‌ها رشد اجتماعی و هیجانی کودک را نشان می‌دهد. اگر کودک با اطرافیان خود از طریق چشم ارتباط برقرار نمی‌کند و نسبت به خنده‌ها و رفتارهای شما بی‌تفاوت است به اختلالی به اسم اوتیسم نیم‌نگاهی داشته باشید. این اختلال از عدم رشد اجتماعی و هیجانی کودک ناشی می‌شود.

• افزایش تدریجی مهارت‌های حرکتی: یکی دیگر از علامت‌هایی که نشان می‌دهد نوزاد سالم است انجام مهارت‌های حرکتی است. این مهارت نیز از یک ماهگی نوزاد شروع می‌شود. درصورتی‌که کودک نتواند بدن خود را نگه دارد نشانه‌ای از اختلال هماهنگی رشدی است.

توجه به سلامت نوزاد و مراحل رشد نوزاد یکی از ضرورت‌های مهمی است که والدین با آن درگیر هستند. با شناخت چگونگی راهکارهای سلامت کودک شما گام مهمی در مراقبت از آنها برداشته و بادقت در حرکات و رفتارهای نوزادان می‌توانید از به جود آمدن بسیاری از اختلالات و بیماری‌ها در نوزادان جلوگیری به عمل‌آورید.