تلاش تمامی خانوادهها برای سلامتی و رفاه فرزندانشان است. کم خونی کودکان یکی از بیماریهای شایع در بین کودکان است که باعث نگرانی والدین میشود. این بیماری معمولاً با علائمی مانند ضعف و خستگی و… همراه است که با انجام آزمایش خون قابل تشخیص است. کمخونی اگر بهموقع درمان نشود، ممکن است عوارض خطرناکی برای کودک داشته باشد. اما نگران نباشد راههای درمانی مختلفی برای رفع کم خونی وجود دارد که در اکثر موارد با اصلاح رژیم غذایی همراه است. در ادامه مقاله همراه ما باشید تا علل و راههای درمان آن را بررسی کنیم.
علائم و نشانههای کم خونی کودکان
وجود کمخونی در کودکان ممکن است باعث ایجاد اختلال در عملکرد روزانه آنها شود که دلیلش معمولاً بهخاطر نرسیدن اکسیژن موردنیاز به سلولهای بدن است. کم خونی در اغلب مواقع با نشانههایی همراه است که عبارتاند از:
- رنگ پریدگی در کودکان
- نفس کم آوردن و افزایش ضربان قلب هنگام راه رفتن
- نداشتن انرژی و احساس خستگی بیش از حد
- سردرد و سرگیجه
- احساس سرما مخصوصاً در قسمت دستوپا
- اختلال در رشد طبیعی کودک
- کندی در بهبود و ترمیم زخمها
- میل به خوردن موادی مانند: خاک، یخ و…
وجود این علائم همیشه به معنی کمخونی کودکان نیست؛ ولی به طور معمول با علائم ذکر شده در قسمت بالا همراه است. اگر هر کدام از این علائم را در کودک خود مشاهده کردید بهتر است برای تشخیص مشکل به پزشک کودکان مراجعه کنید.
بررسی انواع کمخونی کودکان
کمخونی در کودکان انواع مختلفی دارد. برای تشخیص نوع کم خونی اندازه گلبولهای قرمز مورد بررسی قرار میگیرد که عبارتند از:
- کم خونی از نوع میکروسیتیک: منشأ این کم خونی بهخاطر کمبود آهن است که در این نوع، گلبولهای قرمز از لحاظ اندازه کوچکتر از حد طبیعی هستند.
- کم خونی از نوع نوروسیتیک: در این نوع از کم خونی اندازه گلبولهای قرمز از لحاظ اندازه نرمال هستند. بنابراین برای پی بردن به علت کم خونی باید به سراغ انجام آزمایشهای دیگر رفت.
- کمخونی از نوع ماکروسیتیک: این نوع از کم خونی که امکان وقوع آن بسیار نادر است، بهخاطر بزرگ بودن بیش از اندازه گلبولهای قرمز به وجود میآید. با توجه به تحقیقات انجام شده منشأ آن معمولاً بهخاطر کمبود ویتامین 12 است.
کم خونی در اکثر موارد خطرناک نیست و با رعایت یک سری نکات میتوان آن را درمان کرد.
راهکارهای پیشگیری از کم خونی کودکان
برای پیشگیری از کم خونی کودکان والدین وظیفه دارند در همان سالهای ابتدایی به تغذیه کودکان توجه کنند. اگر کودکتان از شیرخشک تغذیه میکند بهتر است شیر خشکی انتخاب کنید که حاوی آهن باشد. در این صورت احتمال این وجود دارد که کودک شما در آینده دچار کمبود آهن و کمخونی نشود. درمورد تغذیه کودکان بزرگتر حتماً سعی کنید در طول هفته از مواد غذایی مانند گوشت و سبزیجاتی که مقدار آهن آنها بیشتر است، استفاده کنید. ویتامین سی نیز میتواند به جذب آهن مواد غذایی کمک کند. پرتغال، گوجه فرنگی، توت فرنگی، فلفل و… سرشار از ویتامین سی هستند.
علاوه بر مواد غذایی طبیعی که در بالا ذکر شد با توجه به تشخیص پزشک ممکن است استفاده از قطرههای آهن و یا ویتامینهای آهندار برای پیشگیری از کم خونی کودک تجویز شود. همچنین توجه داشته باشید که مصرف زیاد شیر در کودکان مانع جذب آهن در بدن میشود بنابراین نباید در مصرف آن زیاده روی کرد.
مواد غذایی مفید و سالم برای مشکلات کم خونی
رفع کم خونی کودکان با تغذیه یکی از راههای خوب و عالی برای جبران این کمبود است. در قسمت زیر به معرفی مواد غذایی میپردازیم که غنی از آهن هستند و مصرف آنها در رفع مشکل کمخونی کودک بسیار مؤثر خواهد بود.
مصرف انواع محصولات حیوانی نظیر گوشت قرمز
- کاکائو و شکلات تلخ
- تخممرغ
- حبوباتی مانند: عدس، لوبیا
- سیبزمینی بهصورت پوره یا آب پز
- سبزیجاتی مانند اسفناج و کلم بروکلی
- آجیل و انواع مغزیجات
- ماهی زنده و در صورت دردسترس نبودن تن ماهی
- نخود و کشمش
- آب گوجه فرنگی
- میوههایی مانند هندوانه و گیلاس
نحوه مصرف این دسته از مواد غذایی در دریافت آهن مورد نیاز بدن بسیار مهم است. برای مثال سیب زمینی و ماهی نباید بهصورت سرخ شده مصرف شوند.
بهترین و مؤثرترین روش درمانی کم خونی کودکان
کمخونی کودکان اگر بهموقع تشخیص داده شود و مراحل درمانی را طی کند، خطری برای کودک نخواهد داشت. والدین در چنین مواردی همیشه به دنبال بهترین و مؤثرترین راههای درمانی میگردند که نتیجه بخشی سریعی هم داشته باشند. یکی از بهترین روشها برای رفع کم خونی و فقر آهن کودکان، توجه به تغذیه و ایجاد عادات غذایی سالم و درست در کودکان است. برای این کار باید از ویتامینها، ارزش غذایی هر خوراکی و… آگاهی کاملی داشته باشید.
همچنین میتوانید به متخصص تغذیه کودکان مراجعه کنید و در این مورد از آنها راهنمایی بخواهید. اگر شدت کم خونی کودک کم باشد اصلاح تغذیه در این مورد نتیجه بخش خواهد بود. اما اگر شدت آن زیاد باشد با تشخیص پزشک، امکان تزریق خون و دارو درمانی بلند مدت وجود دارد.
مقدار آهن مورد نیاز کودکان در طول روز
مقدار آهنی که کودکان در طول روز نیاز دارند با مقدار آهن مورد نیاز بزرگسالان متفاوت است. باتوجه به تحقیقات انجام شده توسط انستیتوی ملی بهداشت، بستگی به سنشان مقدار آن در زیر مشخص شده است.
- کودکان 7 تا ۱۲ماهه به 11 میلیگرم آهن نیاز دارند.
- مقدار آهن مورد نیاز کودکان 1 تا ۳ساله، 7 میلیگرم است.
- کودکان 4 تا ۸ساله نیز به 10 میلیگرم آهن نیاز دارند.
لازم به ذکر است که جذب آهن غذاهای حیوانی نسبت به غذاهای گیاهی برای بدن راحتتر است. استفاده از پرتقال و لیمو که سرشار از ویتامین سی هستند میتوانند باعث جذب بهتر و بیشتر آهن موجود در گیاهان شوند.
سخن پایانی
بیماری کمخونی کودکان شامل علائمی است که چند مورد از شایعترین آنها عبارتاند از: رنگ پریدگی، خستگی و بیحالی، سرگیجه، کندی در ترمیم زخمها و… که تشخیص این بیماری با دادن آزمایش خون امکانپذیر است. گفتیم که کم خونی 3 نوع مختلف میکروسیتیک، نوروسیتیک، ماکروسیتیک دارد که به شرح هر کدام پرداختیم. در ادامه گفتیم که یکی از بهترین راههای پیشگیری کم خونی، تغذیه مناسب و ایجاد عادات غذایی سالم و درست در کودکان است.