سلیقه غذایی کودکان امروزه بسیار متفاوت‌تر از سلیقه غذایی نسل‌های پیشین است. این می‌تواند یکی از دلایل مهم چاقی کودکان دنیای امروزه باشد. کودکان دارای اضافه‌وزن یا به تعبیر عده‌ای دیگر کودکان تپل، میل زیادی به مصرف فست‌فودها دارند که برای سلامتی آنها بسیار خطرناک است. چاقی امکان ابتلا به بیماری‌هایی نظیر دیابت، کبد چرب، آسم، دردهای مفصلی و… را افزایش می‌دهد. اما نگران نباشید خوشبختانه چاقی قابل درمان است. ما در ادامه با معرفی بهترین روش‌ها برای پیشگیری و درمان چاقی، همراه شما والدین هستیم تا آینده سالم و بهتری برای کودکتان بسازید.
علائم چاقی در کودکان
همه کودکان از لحاظ ساختار بدنی یکسان نیستند و برای تشخیص چاقی یا لاغری کودک خود، نباید او را با دیگر هم سن و سالانش مقایسه کنید. برخی از کودکان ممکن است با توجه به ژنتیکی که دارند هیکل درشتی داشته باشند. بنابراین نمی‌توان گفت هر کودکی که چاق است، پس اضافه‌وزن دارد. برای دانستن این موضوع روش‌هایی وجود دارد که معروف‌ترین آن، استفاده از شاخص توده بدنی (BMI) است. برای استفاده از این روش اطلاعاتی نظیر قد و وزن کودک لازم است تا وزن ایده‌آل کودک خود را بیابید.
علل چاقی کودکان
چاقی کودکان به عوامل مختلفی بستگی دارد. شایع‌ترین و اصلی‌ترین دلیل این مشکل عبارت‌اند از:
سابقه خانوادگی (ژنتیک)
بعضی از کودکان با این که مقدار غذای مصرفی آنها کم است؛ ولی با این حال چاق هستند و ممکن است میزان چاقی آنها روزبه‌روز افزایش یابد. یکی از مهم‌ترین فاکتورهای چاقی کودکان ممکن است مربوط به ژنتیک آنها باشد. معمولاً کودکانی که در والدین و یا سایر اعضای خانواده آنها چاقی وجود دارد، در آینده احتمال چاقی آنها نیز بیشتر است.
استفاده از رژیم غذایی نامناسب
امروزه در جهان استفاده از غذاهای آماده و ناسالم در بین خانواده‌ها بسیار رواج دارد. داشتن عادات غذایی ناسالم در خانواده به طور مستقیم در تغذیه کودکان نیز اثر می‌گذارد. این تغذیه‌های ناسالم در درون خود مقدار زیادی قند و چربی دارند و مقدار مواد مغذی آنها بسیار کم است که مصرف آنها دلیل اصلی اضافه‌وزن کودکان است. چیپس و پفک، فست‌فود، نوشابه‌های گازدار و…. جزو مواد غذایی ناسالم برای بدن هستند. توجه داشته باشید الگوی اصلی کودکان در هر زمینه‌ای، والدین آنهاست. خانواده‌هایی که عادات غذایی سالم و مفیدی دارند، کودکشان نیز به سمت مصرف مواد غذایی مفید کشیده خواهد شد.
کم تحرکی
یکی دیگر از دلایل افزایش وزن کودکان می‌تواند ناشی از کم‌تحرکی و نداشتن فعالیت کافی آنها باشد. داشتن فعالیت بدنی در هر سن و سالی منجر به افزایش سوخت و ساز بدن و درنتیجه لاغری می‌شود. برای اینکه فعالیت بدنی کودکتان زیاد شود می‌توانید آنها را در کلاس‌های ورزشی نظیر ژیمناستیک و… ثبت نام کنید. این کار علاوه بر اینکه فعالیت بدنی کودکتان را افزایش خواهد داد به اجتماعی شدن او نیز کمک خواهد کرد.
علاوه بر موارد ذکر شده گاهی مسائل روحی و روانی، مصرف برخی داروها به دلیل بیماری نیز منجر به چاقی و افزایش وزن کودکان و نوجوانان می‌شود. بعضی افراد هنگامی که تحت فشار و استرس‌اند برای رهایی از آن به پرخوری رو می‌آورند.
عوارض چاقی در کودکان
ریشه بسیاری از بیماری‌های جهان امروزه مربوط به تغذیه ناسالم است که منجر به چاقی می‌شود. کودکان چاق ممکن است در اجتماع مورد آزار و اذیت قرار گیرند که این باعث تضعیف روحیه آنها می‌شود. جدا از این مسئله چاقی با خود بیماری‌هایی نیز به همراه دارد که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم.
- بیماری دیابت نوع 2: دیابت نوع 2 نوعی بیماری مزمن است که ممکن است در کودکان دیده شود. تأثیر این بیماری بر نحوه استفاده بدن از قند است. کودکانی که به چاقی دچارند احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 در آنها بیشتر است.
- دردهای مفصلی: کودکانی که با افزایش وزن و چاقی مواجه‌اند، فشار وارده بر استخوان‌های پا مخصوصاً در قسمت زانو، در آنها بیشتر است. درنتیجه ممکن است در سنین کودکی دردهای مفصلی را تجربه کنند.
- بیماری کبد چرب: کسانی که به کبد چرب مبتلا شده‌اند معمولاً هیچ‌گونه علائمی ندارند. دلیل این بیماری ناشی از تجمع رسوبات چربی در کبد است که منجر به آسیب و زخم کبد می‌شود.
عوارض ناشی از چاقی در همه کودکان یکسان نیستند. گاهی اوقات کودکان چاق دچار مشکلات تنفسی نظیر آسم نیز می‌شوند. علاوه بر بیماری‌های جسمی ذکر شده در قسمت بالا، اضافه وزن باعث کاهش اعتماد به نفس، افسردگی و سایر بیماری‌های روحی و روانی کودکان نیز می‌شود.
راهکارهای پیشگیری و درمان چاقی کودکان
چاقی در کودکان قابل کنترل و درمان است. اگر فرزند چاقی دارید و از سلامت آن نگرانید، یا نمی‌خواهید در آینده کودکتان با مشکلات چاقی و بیماری‌های آن دست و پنجه نرم کند، در زیر بهترین راهکارها را برای شما جمع‌بندی کرده‌ایم.
- خودداری از غذا دادن به کودک به هنگام تماشای تلویزیون و بازی با موبایل
- تشویق کودک به انجام ورزش و فعالیت‌های بدنی
- استفاده از مواد غذایی سالم و مقوی مانند سبزیجات، گوشت و… در تغذیه کودک و محدود کردن او در استفاده از فست‌فودها
- استفاده از آب‌میوه‌های طبیعی به‌جای آب میوه‌های صنعتی
- کمک به کودکان برای درمان مشکلات روحی و روانی آنها
گاهی دلیل چاقی کودکان ممکن است به‌خاطر بیماری باشد در این صورت بهتر است به پزشک مراجعه کنید و چکاپ‌های لازم کودک را انجام دهید.
نقش والدین در درمان چاقی
اگر فکر می‌کنید کودکتان اضافه‌وزن دارد یا بنا به سابقه ژنتیکی ممکن است در آینده به این بیماری دچار شود، در مرحله اول بهتر است به پزشک مراجعه کنید. از طرفی خودتان نیز باید در خانه، نه‌تنها برای کودک بلکه تمامی اعضای خانواده عادات غذایی مناسب ایجاد کنید. کودکان دارای فعالیت بدنی زیاد معمولاً کمتر در معرض چاقی قرار می‌گیرند.
سخن پایانی
کودکان دارای ساختار بدنی متفاوت نسبت به هم سن و سالان خود هستند. جثه درشت همیشه دلیل بر چاقی کودکان نیست و برای تشخیص آن باید از روش‌های اصولی نظیر BMI استفاده کرد. اضافه وزن در کودکان به عوامل مختلفی نظیر ژنتیک، نوع تغذیه، میزان تحرک، بیماری و… بستگی دارد. همچنین ابتلا به چاقی بیماری‌هایی نظیر دیابت، کبد چرب، دردهای مفصلی و… را در کودکان زیاد خواهد کرد. با اینکه عوارض ناشی از چاقی بسیار خطرناک است اما با راهکارهایی که در مقاله اشاره کردیم به‌راحتی قابل درمان است.
