اولین ارتباط کودک با پدر و مادر است. آغاز اجتماعی شدن کودک در تعامل با خانواده استارت میخورد. مادر مهمترین عضو خانواده است بهخصوص که کودک روزانه وقت بیشتر با مادر میگذراند و در کنار کودک است و کودک با دیدن، شنیدن صدای مادر، با لمس دستان مادر خوشحال میشود و احساس امنیت میکند.
کودک توسط والدین با افراد دیگر و کودکان دیگر آشنا میشود و این آشناییها و هم صحبتی با افراد دیگر به جز خانواده و بازی با کودکان شروع یادگیری مهارت اجتماعی شدن است. همانطور که گفته شد کودک هر مهارتی را ابتدا از خانواده خود یاد میگیرد و مهارت یاد گرفته شده را در بیرون از خانواده در تعامل با افراد دیگر و بهخصوص دوستان خود اجرا میکند.
والدین باید برای اجتماعی شدن کودک که در بزرگسالی و حتی در کودکی باعث پیشرفت و رفتار بهتر با افراد جامعه خواهد بود را آموزش ببینند و در این باره مطالعاتی داشته باشند. کودکان در سن سه سال به بالا جذب کودکی میشوند و میخواهند با آن کودک بازی کنند که بازی آن کودک موردعلاقهاش باشد نه ظاهر و خود کودک و مهارت اجتماعی شدن را کمکم یاد میگیرند.
زمان و آغاز شکلگیری اجتماعی شدن کودک
کودک از همان بدو تولد به صدا و رفتار افراد دیگر واکنش نشان میدهند و در سال اول تولد با گریه کردن، خندیدن، چهار دستوپا رفتن، راهرفتن میخواهد با افراد دیگر و خانواده تعامل داشته باشد و افراد را جذب خود کند که موفق هم میشود.
زمانی که والدین با کودک زیر دو سال صحبت میکند شاید کودک موضوع صحبت را درک نکند؛ ولی ناخودآگاه والدین با صحبتکردن با کودک مهارت زبانی را به او یاد میدهند و این مسئله در اجتماعی شدن کودک بسیار پراهمیت است. در سن دوسالگی زمانی که کودک در کنار دیگر کودکان بازی میکند بسیار لذت میبرند.
در این سن کودک هرچقدر با کودکان دیگر بازی کند بهتر با مبحث اجتماعی شدن آشنا میشود و بعد از دوسالگی میتواند به مرحله دیگر یعنی دوستیابی قدم بگذارد و بتواند برای کودکان دیگر بهترین دوست باشد.
چگونگی شکلگیری مهارت اجتماعی در کودکان
کودکان از همان ابتدای تولد تا بزرگسالی در حال یادگیری مهارتهای اجتماعی است. کودک یکماهه دوست دارد در آغوش گرفته شود لمس شود که اینها خود نشانه مهارت اجتماعی است که این مهارت در ذات هر انسانی نهفته است. کودک در چهارماهگی افراد دیگر را میپذیرد و با ایجاد سروصدا خوشحالی و علاقه خود را نشان میدهد و با در آغوش گرفتن افراد غریبه مشکلی ندارد.
کودک در هفت ماهگی که کمی بزرگ شده است و جنبوجوش بیشتری دارد توانایی بازی با کوک دیگر را ندارد اگر دو کودک را در کنار هم بگذارید هرکدام بهتنهایی مشغول میشوند؛ ولی در این میان شاید به هم دست بزنند و به بخند و بعد از گذشت مدتی باهم بازی کنند و شاید هم گریه کنند.
کودک در 12 ماهگی بسیار ضداجتماعی میشود و در مواجهه با افراد دیگر گریه میکند و دوست ندارد از مادرش جدا شود و این رفتار از 12 ماهگی تا 20 ماهگی به اوج خود میرسد. کودک در سن 2 سالگی به بعد ارتباط خود با جهان اطراف را تا حدودی درک میکند و دوست دارد به هر اشیایی دست بزند و مهارت سخنگفتن با افراد دیگر را یاد میگیرد و با بازیکردن لذت میبرد.
کودک در سن حدود سهسالگی لجباز میشود و دوست دارد خودش کفش بپوشد خودش لباس انتخاب کند و… که این رفتار او را در جهت اجتماعی شدن کمک میکند در چنین مواقعی با صبر و حوصله کودک را یاری کنید.
کمک به اجتماعی شدن کودک
برای این که به کودک کمک کنید مهارت اجتماعی شدن را یاد بگیرد باید شما هم در این راه قدمی بردارید که به والدین عزیز پیشنهاداتی داریم که ما را در ادامه مقاله همراهی کنید.
به خانه هایتان مهمان دعوت کنید: کودکان با دیدن مهمانهای کوچک و بزرگسال که به کودک توجه میکنند خوشحال میشود و دوست دارد با آنها سرگرم شود و برخی از کودکان در مواجهه اول گریه میکنند که بهمرورزمان این عادت را ترک میکنند.
کودک را در کنار همسن و سالان قرار دهید: این کار به کودک شما کمک زیادی میکند. شرایط را جوری مهیا کنید که کودک بتواند چند ساعت در روز را با کودکان دیگر جز خانواده بازی کند. اگر کودک تصمیم دارد با اسباببازی بازی کند مطمئن شوید که اسباببازی به مقدار کافی برای کودکهای دیگر وجود دارد.
الگوی مناسبی برای کودکتان باشد: لجبازی و خودخواهی یکی از اخلاق کودکان زیر 5 سال است؛ ولی شما میتوانید با رفتار مناسب به کودک تشکر کرد، استفاده از کلمه لطفاً را آموزش دهید و با تقسیم کردن سیب و دادن به دوستتان و با امانت دادن کتاب به افراد دیگر این مهارتهای اجتماعی را به کودکتان آموزش دهید.
سخن آخر
مهارت اجتماعی شدن کودک در زندگی کودک بسیار اهمیت دارد و باعث سربلندی والدین در مقابل افراد دیگر میشود. هر انسانی از بدو تولد ذات اجتماعی دارد؛ ولی باید والدین بتوانند این مهارت ذاتی را پرورش دهند. اجتماعی شدن کودک با انجام برخی از کارها مانند الگوی مناسبی برای کودک شدن، کودک را به بازی با هم سنتو سالان تشویق کردن و… این مهارت را به کودک آموزش داد. کودکی که اجتماعی است در مدرسه بهتر میتواند با معلمان و همکلاسیها تعامل داشته باشد.